GroenLinks Amsterdam maakt van het bestrijden van ongelijkheid in gezondheid een topprioriteit. Lageropgeleiden leven 19 jaar minder lang in gezondheid dan hogeropgeleiden. Bovendien worden gezondheidsverschillen niet kleiner, maar steeds groter. Met een initiatiefvoorstel wil de partij nu de strijd tegen ongelijkheid in gezondheid opvoeren. Raadslid Femke Roosma: “Deze groeiende ongelijkheid is onacceptabel en we moeten alles op alles zetten om het te bestrijden. Je opleidingsniveau zou niks te maken mogen hebben met hoe lang je gezond kan leven.”

 
Gezondheidsverschillen tussen lager- en hogeropgeleiden komen op alle terreinen voor, maar zijn met name groot op het vlak van leefstijl, mentaal welbevinden en gezondheidsvaardigheden. Roosma: “Er is niet één oorzaak waar je naar kunt wijzen als het om ongelijkheid in gezondheid gaat. Om succesvol te kunnen zijn moeten we een aanpak hebben die op al deze vlakken ingrijpt.”
 
Speciale aandacht moet er volgens Roosma komen voor het verbeteren van zogenaamde gezondheidsvaardigheden: "Mensen die minder taalvaardig zijn of de taal slecht spreken, hebben moeite om hun klachten of vraag om hulp te formuleren. Hun zorgvraag wordt ook minder goed herkent. Zij die zorg en hulp het hardste nodig hebben worden hierdoor juist het minst geholpen." 
 
In het initiatiefvoorstel staan verschillende voorstellen om gezondheidsverschillen te bestrijden. Zo wil GroenLinks fors investeren in preventie en zorgbudgetten inzetten in de wijken waar de gezondheidsproblematiek het grootst zijn. Ook moet er naast de succesvolle Aanpak Gezond Gewicht en de Aanpak Eenzaamheid een Aanpak Gezondheidsvaardigheden komen. Tot slot wijst de partij op de ongelijkheid in toegang tot zorg vanwege te hoge kosten. 

In het Amsterdam van GroenLinks pakken we groeiende ongelijkheid en schuldenproblematiek aan, zorgen we dat iedereen een betaalbare woning kan vinden en zetten we ambitieuze stappen richting een duurzame stad. Dat betekent dat we marktwerking en vercommercialisering van de stad geen vrij spel kunnen geven. Dit was onze reactie op de voorjaarsnota die gisteren in de gemeenteraad besproken werd. In de voorjaarsnota presenteerde het college haar laatste begrotingsplannen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hieronder lees je de speech van ons raadslid Femke Roosma.

Voorzitter, we bespreken hier de laatste voorjaarsnota van dit college. Eigenlijk de laatste kans om Amsterdam een beetje mooier en beter te maken, om Amsterdam ten goede te veranderen.

Ik heb de eerste voorjaarsnota van dit college (2015) er nog eens bij gepakt. Die stond in het teken van verandering. Het college Van D66, VVD en SP wilde vooral dingen anders. Alles anders. In een tijd waarin de stad en de gemeentelijke organisatie al onder grote druk stonden van de decentralisaties en de reorganisatie.
Die verandering betekende in eerste instantie heel veel geld verdelen.
Voor onderwijs, voor potsierlijke hoeveelheden lastenverlichting en voor armoede. Waar precies dat geld aan moest worden uitgegeven, en wat de beoogde effecten waren, deed er niet er toe. Het ging vooral om mooie oneliners, frames en krantenkoppen. “We hebben vertrouwen dat de wethouder er iets moois mee gaat doen.” – was zoals een coalitieraadslid het treffend samenvatte.

Het leidde in het eerste jaar tot grote overschotten en tegelijkertijd een grote bezuiniging waarbij honderden arbeidsvoorwaarden verloren gingen en vele organisaties hun subsidie verloren. Tot grote bezuinigingen op het sociale fundament van de stad. Minder overheid, meer markt, is het jaren negentig motto van dit college. Heeft dat de stad veranderd? Ja. De stad is anders geworden.

Het laisser-faire college heeft haar zin. Markt en commercie hebben hun kans gegrepen. De openbare ruimte wordt steeds meer een eenheidsworst aan toeristisch aanbod. Huizen worden hotels. Sociale woningen worden verkocht en geliberaliseerd. Duurzaamheid is iets voor bedrijven. Op sociale voorzieningen wordt bezuinigd, deelnemingen en grond worden verkocht en geld voor zorg gaat niet voor zorg.

Vrij spel. Zoveel vrij spel dat het college zelf terugschrok van de drukte. Of vooral de reacties uit de stad op de vercommercialisering en de marktwerking. Mensen willen dit niet. Deze voorjaarsnota 2017, nu 2 jaar later, is in die zin een goedmakertje. Een correctie op het eigen doorgeschoten laisser-faire beleid.

Althans, zo wordt het gepresenteerd. Want in werkelijkheid propt het college een lijst van investeringen in bestaande plannen onder het kopje “drukte”. Prachtig frame natuurlijk: 44 mln tegen de drukte. Of voor de drukte? Want als je dan bekijkt wat dat betekent: meer congressen, meer evenementen en meer markten.

De ideologie is dus niet veranderd, de markt krijgt nog alle ruimte, alleen het frame is veranderd. En dat is meer dan jammer of een verschil van inzicht. Het is een gemiste kans. Want we staan op een kantelpunt in de stad.

De ongelijkheden zijn groot en groeien, Amsterdammers zuchten onder schulden en het wordt voor lage en middeninkomens steeds lastiger om in de stad te blijven wonen. En die trend is de verkeerde kant op. Het wordt erger. We moeten het stoppen. Dat is niet iets dat ons overkomt. We zijn niet machteloos. We kunnen dingen veranderen. There is an alternative.

Amsterdam kan dingen veranderen. Ongelijkheid aanpakken, investeren in duurzaamheid, racisme uitbannen. Grenzen stellen aan marktwerking en vercommercialisering. Daarom doet de fractie van GL verschillende voorstellen bij de VJN

Wij stellen voor:

• Om ongelijkheid aan te pakken en prioriteit van het collegebeleid te maken.
• Om verschillen in gezondheidsvaardigheden te verkleinen.
• Om 3 miljoen niet te besteden aan een weg naar een winkelcentrum, maar aan veilige fietsroutes, leefstraten en voetgangers.
• Om snel stappen te zetten naar een aardgasvrije stad en een eigen warmtebedrijf
• Om een woningcoörporatie op te richten om betaalbare woningen voor alle groepen in deze stad te toegankelijk te houden.
• Om de herdenking van de afschaffing van de slavernij volgend jaar in het jubileumjaar groots te vieren. En daarmee ook een statement te maken tegenover de walgelijke racistische reacties die de herdenking ook dit jaar weer op riep.

Tot slot is er nog een onderwerp dat hier geadresseerd moet worden. Het fantoom dat het stadhuis gijzelt en vele miljoenen buit maakt. Het Spook van de Stopera. Het schuldenfantoom Gedreven door de gedachte dat je de financiën op orde brengt als je aflost op de externe financieringsmiddelen. De “stadsschuld”. Volstrekte kolder. Bij deze voorjaarsnota gaat er opnieuw 56 miljoen euro naar schuldaflossing. Daar hadden we zoveel zinnige dingen mee kunnen doen. Mee moeten doen!
​
Dit schuldenfantoom gijzelt de Stopera, terwijl de schulden buiten de Stopera de samenleving ontwrichten, gezinnen ontwrichten. De toenemende particuliere schulden waar de overheid vaak een grote rol in heeft. Schulden die geen eigen schuld dikke bult zijn maar vaak botte pech. Voorzitter, daar moeten we wat aan doen. Die schulden moeten we aanpakken want ze verzieken onze samenleving en kosten ons handen vol geld. De diepste armoede wordt gevoeld door mensen met schulden. Daarom stellen we hierbij voor fors te investeren in schuldhulpverlening.

PrEP is een preventiemedicijn dat beschermt tegen een hiv-infectie. Het is in Nederland peperduur en niet toegankelijk voor iedereen. Daarom halen mensen PrEP uit het buitenland om zichzelf en anderen te beschermen tegen het virus. Dat is heel goed en logisch. Zij kunnen eindelijk seks hebben zonder angst voor een hiv-infectie. Mensen die informeel PrEP gebruiken hebben recht op goede medische begeleiding. Amsterdam gaat dat nu regelen. Een voorstel van GroenLinks en D66 werd vandaag unaniem aangenomen door de gemeenteraad.
 GroenLinks raadslid Femke Roosma: “Het is belachelijk dat PrEP niet toegankelijk is via de zorgverzekeraar. Maar zo lang dat niet het geval is kunnen we in Amsterdam mensen de juiste medische begeleiding bieden bij informeel gebruik. Amsterdam heeft altijd een voortrekkersrol gespeeld in de strijd tegen hiv, het is belangrijk dat we dat opnieuw doen” 
 
PrEP werkt heel goed in het bestrijden van hiv. Het aantal nieuwe hiv infecties in de (vele) landen waar PrEP beschikbaar is, is sterk teruggedrongen. Wel is het noodzakelijk om mensen die PrEP gebruiken goed te begeleiden. Goed gebruik van PrEP is belangrijk voor de individuele gezondheid, maar ook voor de volksgezondheid; het virus kan resistent worden als mensen die een hiv infectie hebben PrEP gaan gebruiken. Om risico’s op fout gebruik te vermijden krijgt de GGD nu geld om hen te begeleiden.
 
Op dit moment begeleidt de GGD PrEP-gebruik al via een studie met homomannen en transgenders. Dat programma zat in no time vol. Met dit initiatiefvoorstel breiden we deze GGD-dienst nu uit voor informeel gebruik. Roosma: “Het aantal nieuwe hiv-diagnoses is de afgelopen jaren niet verder meer afgenomen. Dus we moeten zoeken naar nieuwe manieren om hiv verder terug te dringen. PrEP is hiervoor ontzettend belangrijk.”  

GroenLinks, D66, SP, VVD en PvdA komen met een pakket aan maatregelen om de toegankelijkheid van de stad te verbeteren voor mensen met een beperking. De partijen willen een toegankelijkheidsfonds van 5 miljoen euro om te investeren in de sociale en fysieke toegankelijkheid van de stad. Daarnaast moet de stadsergonoom, die in de gaten houdt of projecten in de openbare ruimte voldoen aan toegankelijkheidseisen, een zwaardere rol krijgen en eerder betrokken worden bij bouwprojecten. Ook moet de gemeente zelf het goede voorbeeld geven met de eigen organisatie door de raadszaal en website toegankelijker te maken voor mensen met een beperking. 

VN-verdrag
Op 14 juni 2016 heeft Nederland het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap geratificeerd. Amsterdam moet nu het goede voorbeeld geven en het voortouw nemen in het maken van afspraken voor een inclusieve stad. GroenLinks-raadslid Femke Roosma: “Dat betekent dat we als gemeente eerst naar onszelf moeten kijken door bijvoorbeeld de toegankelijkheid van het stadhuis en de gemeentelijke website te verbeteren. Het is onacceptabel dat gemeentelijke voorzieningen niet toegankelijk zijn voor mensen met een beperking.” D66-raadslid Meltem Kaya: “Komende jaren breidt de stad flink uit. Al die vernieuwde en nieuwe plekken moeten veel toegankelijker worden dan grote delen van de stad nu zijn." SP-raadslid Nelly Duijndam: “Op het gebied van toegankelijkheid moet echt een omslag plaatsvinden. Dit geldt zowel voor de gemeente, als voor ondernemers en dienstverleners in de stad. Nog te vaak lopen mensen met een beperking tegen sociale en fysieke obstakels aan. Met deze voorstellen willen we ervoor zorgen dat knelpunten snel weggenomen kunnen worden.” 
​
Nieuwe plekken toegankelijker
Wanneer straten opnieuw worden aangelegd wordt er tegelijkertijd gewerkt aan de toegankelijkheid van bijvoorbeeld trottoirs en bushaltes. Maar nog te vaak worden tijdens werkzaamheden obstakels achtergelaten zoals bij metrohalte Waterlooplein. VVD-raadslid Samira Bouchibti: “Schoon, heel en veilig is al een coalitieprioriteit en met deze aanvullende voorstellen willen we ervoor zorgen dat mensen met een beperking hier meer van profiteren. Gewoon naar je werk kunnen gaan zonder obstakels moet geen luxe zijn maar is een recht. Het is goed dat Amsterdam haast maakt met het toegankelijker maken van de stad.

Vanochtend presenteerde het Amsterdamse stadsbestuur het jaarverslag over 2016 en haar laatste financiële plannen voor 2018. Deze voorjaarsnota bevat degelijke plannen om de groei van de stad in financiële zin op te vangen en terechte maatregelen om de drukte te in te dammen, maar biedt geen enkele oplossing voor de grote uitdagingen op het gebied van klimaat en de groeiende ongelijkheid.
Fractievoorzitter Rutger Groot Wassink: “Terecht dat het stadsbestuur gehoor geeft aan de raadsbrede wens om de almaar uitdijende drukte te beteugelen.” Het stadsbestuur trekt ook middelen uit voor vluchtelingen. Groot Wassink: “Het is goed dat de bestaande bed-bad-broodvoorziening voortzet wordt, maar het college weet ook dat die opvang nu overvol is. Meer investeringen zijn nodig om bijvoorbeeld de 24-uursopvang te realiseren. Dat doet het stadsbestuur nu niet. Daarmee komt de bed-bad-broodvoorziening onder extra grote druk te staan.”  
Uit het jaarverslag blijkt dat het stadsbestuur 160 miljoen euro overhoudt. Financieel woordvoerder Femke Roosma: “Helaas kiest het college er opnieuw voor om onnodig 55 miljoen euro in de bodemloze put van gemeentelijke schuldaflossing te storten, terwijl de stad die middelen zou moeten investeren in bijvoorbeeld het klimaat of het tegengaan van schuldenproblematiek bij Amsterdammers.” Ook bij zorg is bijna 20 miljoen euro over. Roosma: “Het geld dat bedoeld was voor zorg wordt nu geïnvesteerd in bijvoorbeeld handhaving en evenementenbeleid. Dat kan natuurlijk niet in een stad waar mensen worstelen om hun eigen bijdrages voor zorg te betalen en de ongelijkheid in gezondheid zo groot is. Geld voor zorg moet naar zorg.”
Groot Wassink: “Dit college laat na de fundamentele problemen op het gebied van klimaat, de groeiende ongelijkheid en de schuldenproblematiek van individuele Amsterdammers aan te pakken. Dat is een gemiste kans en onverantwoord uitstelgedrag.”

De gemeente Rotterdam gaat onderzoeken of zij vanaf 2019 een collectieve zorgverzekering met een eigen risico van 50 euro kunnen aanbieden aan álle Rotterdammers. GroenLinks wil dat de gemeente Amsterdam het Rotterdamse voorbeeld volgt en bovendien nog verder gaat door het eigen risico voor Amsterdammers geheel te schrappen. GroenLinks woordvoerder Femke Roosma: “Het eigen risico vormt voor veel mensen een hoge kostenpost. Het kan leiden tot zorgmijden en ondermijnt de solidariteit tussen ziek en gezond. Ziek worden is tenslotte geen keuze en een eigen risico is daarom bovenal onrechtvaardig.”

GroenLinks zet er landelijk op in om het eigen risico geheel te schrappen. Tot dat gerealiseerd is wil Roosma dat Amsterdam het voortouw neemt om het eigen risico voor Amsterdammers te verlagen, of liever, af te schaffen.
Amsterdam biedt momenteel een collectieve zorgverzekering aan voor Amsterdammers met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum met een gespreid eigen risico.
Roosma: “We zien dat andere steden al veel meer doen. Den Haag biedt bijvoorbeeld een zorgverzekering aan voor een bredere groep en zonder eigen risico. Amsterdam kan niet langer achterblijven en moet als sociale stad juist voorop lopen!”

GroenLinks heeft daarom het college verzocht om te onderzoeken of ook Amsterdam een zorgverzekering met een laag of geen eigen risico aan kan bieden aan alle Amsterdammers.

Meer lezen
​Schriftelijke vragen inzake een collectieve ziektekostenverzekering voor alle Amsterdammers met een verlaagd eigen risico

Vorige maand meldde het Amsterdamse stadsbestuur dat mensen die te veel huur betalen voor hun sociale huurwoning in vergelijking met hun inkomen voortaan compensatie krijgen. Dat klinkt sympathiek, maar blijkt een verschraling van een al bestaande regeling. In een debat hierover kon GroenLinks niet voorkomen dat de bestaande regeling op twee punten verslechtert: voortaan moeten mensen de compensatie zélf aanvragen en minder mensen kunnen gebruik maken van de vergoeding.

Kleinere doelgroep en zelf aanvragen
Momenteel krijgen 17.000 mensen met een hoge huur compensatie; SP-wethouder Vliegenthart brengt dit terug naar 10.000 huurders. Ook het zelf aanvragen van de vergoeding is problematisch volgens GroenLinks. Waar een huurder voorheen automatisch het geld op de rekening gestort kreeg, moet deze voortaan formulieren invullen om de regeling te ontvangen. “Dertig procent van de rechthebbenden heeft deze regeling niet aangevraagd. Dat betekent dat niet alleen minder mensen recht hebben op de regeling maar ook minder mensen de compensatie daadwerkelijk krijgen. Onbegrijpelijk dat het college nu hiervoor kiest", stelt GroenLinksraadslid Femke Roosma.
​
Particuliere sociale huurders krijgen geen compensatie meer
Vanaf volgend jaar worden huurders van sociale huurwoningen gecompenseerd in hun hoge huren door de woningcorporaties zelf. Roosma: "Het is natuurlijk beter om huurders direct een lagere huur te geven dan ze achteraf te compenseren. Dus voor huurders bij woningcorporaties is dit goed nieuws. Maar voor particuliere sociale huurders met een laag inkomen die in een dure woning wonen is nu niks geregeld door het college. Dat is een grote groep. Zij gaan er nu op achteruit. Dat is echt niet sociaal."

Op voorstel van GroenLinks stemt de Amsterdamse gemeenteraad deze week in met het afschaffen van eigen bijdrages voor dagbesteding en ambulante begeleiding per 1 januari 2017. Nu betalen Amsterdammers die gebruik maken van deze zorgvoorziening nog een maximale eigen bijdrage van 35 euro per uur (voor begeleiding) en 28 euro per dagdeel (voor dagbesteding). Zo’n 10.000 Amsterdammers maken gebruik van deze zorgvoorzieningen.

In Amsterdam zijn er vele voorzieningen voor dagbesteding, variërend van arbeidsmatige dagbesteding bij fietsenmakers en bierbrouwers voor mensen met een licht verstandelijke beperking, tot zorgboerderijen voor verstandelijk gehandicapten, en dagbesteding voor dementerende ouderen. Verschillende groepen ouderen en gehandicapten vinden hier meerdere dagdelen per week een zinvolle tijdsbesteding. 
​
GroenLinks strijdt al langer voor het afschaffen van eigen bijdrages in de zorg. Femke Roosma: “Eigen bijdrages zijn eigenlijk een boete op ziek zijn. Het is niet rechtvaardig mensen extra te laten betalen voor een voorziening die ze gewoon nodig hebben. Het beperkt de toegang tot zorg, terwijl we het juist zo belangrijk vinden dat mensen dagbesteding en begeleiding krijgen om zelfstandig te blijven wonen. We weten dat eigen bijdrages vaak leiden tot schulden, zorgmijden en minder participatie. Ik ben blij dat dat voor dagbesteding en begeleiding vanaf 1 januari niet meer geldt.”

Vandaag stemde de Amsterdamse raad in met het voorstel van GroenLinks om jaarlijks 3 miljoen euro in te zetten voor preventieve zorg in de buurt. "De gezondheidsverschillen tussen arm en rijk in deze stad zijn groot. Deze ongelijkheid bestrijd je het best door te investeren in preventieve zorg. Ik ben heel blij dat de gemeente hier nu een forse jaarlijkse investering in gaat doen", zegt GroenLinksraadslid Femke Roosma. De afgelopen jaren is er wat GroenLinks betreft veel te veel bezuinigd op zorg en welzijn in de buurt. Ook de recente bezuinigingen van het Amsterdamse stadsbestuur op stadsdelen raken het sociaal domein hard. Daarom is volgens GroenLinks inzetten op preventie juist nu noodzakelijk.

Roosma: “Door het geld heel gericht in te zetten in de buurt, voorkomen we niet alleen dat mensen meer en duurdere zorg nodig hebben, ook vergroten we daarmee direct hun welzijn.”
Preventieve zorg in de buurt wordt uitgevoerd door de Amsterdamse stadsdelen en richt zich bijvoorbeeld op het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers, het verbinden van formele en informele zorg, het stimuleren van participatie, het signaleren van psychosociale problematiek, het organiseren van laagdrempelige dagbesteding voor kwetsbaren, sportstimulering en obesitasbestrijding.  
 
Ook maakt de gemeente op voorstel van GroenLinks 500.000 euro vrij om te investeren in innovatie in de jeugdzorg. Dat geld is bedoeld om slimmere en snellere manieren te vinden om kinderen en jongeren te helpen bij de inkoop van zorg. Daarnaast is het gelukt na een lange inspanning van GroenLinks om de eigen bijdrages voor WMO zorgvoorzieningen te verlagen voor alle Amsterdammers. Hierdoor nemen de kosten voor zorg voor met name lage middeninkomens af. 

Op voorstel van GroenLinks, SP en PvdA gaat Amsterdam schoonmakers van gemeentelijke panden en het stadhuis in eigen dienst nemen. Zo vallen zij onder de gemeentelijke cao en verdwijnt het verschil in arbeidsvoorwaarden en salaris met ander gemeentepersoneel.

Een aantal jaar geleden koos de gemeente ervoor om de schoonmaak van gemeentelijke panden niet langer zelf te doen, maar daarvoor schoonmaakbedrijven in te huren. Via een zogenoemde aanbestedingsprocedure konden schoonmaakbedrijven proberen de opdracht binnen te halen. In de praktijk leidde dit ertoe dat de arbeidsvoorwaarden van schoonmakers verslechterden.
GroenLinksraadslid Femke Roosma is verheugd dat Amsterdam zijn verantwoordelijkheid neemt: “De marktwerking heeft voor de schoonmaaksector verwoestende gevolgen gehad: schoonmakers kregen steeds slechtere arbeidsvoorwaarden, terwijl de salarissen van bestuurders van die bedrijven omhoog schoten. Schoonmaakwerk is gewoon onderdeel van de gemeente, het is niet meer dan logisch dat zij als gemeentewerkers worden behandeld.”
SP-fractievoorzitter Daniel Peters: “Schoonmakers verdienen respect. Dat betekent: goede arbeidsvoorwaarden, een volwaardige baan en een fatsoenlijk salaris. Dat krijgen ze bij de gemeente. Ik ben erg blij dat we stoppen met het aanbestedingscircus en via linkse samenwerking kunnen regelen dat de schoonmakers erop vooruit gaan.”
Ook PvdA raadslid Emre Ünver is blij dat het eindelijk is gelukt. Ünver: ‘Hier knokken we al jaren voor. Om de simpele reden dat schoonmakers net zoveel recht hebben op een vast contract en een goed salaris als alle andere medewerkers van de gemeente Amsterdam. Iedereen is onderdeel van dezelfde organisatie en moet ook zo behandeld worden.