Red de Zorg, die hartenkreet is de titel van een grote demonstratie die de FNV aanstaande zaterdag organiseert in Amsterdam. Het is ook de titel van een volkspetitie die al door meer dan 700.000 Nederlanders werd ondertekend. En van een landelijke FNV-campagne die door velen wordt ondersteund. Hoe is het mogelijk dat in een rijk, goed georganiseerd land als Nederland, de breedst gesteunde publieke voorziening, de zorg, ‘gered’ moet worden? Dat vraagt Femke Roosma zich af.
Het betaalbaarheidsdogma
“De zorgkosten rijzen de pan uit”, “De zorg wordt onbetaalbaar”. Dat beeld wordt door politici continu in de hoofden van Nederlander geprent. Omdat we te veel zorg ‘consumeren’ betaalt de Nederlander zich blauw aan belastingen en premies, daarom moet er worden bezuinigd, zo is de boodschap.
Over dit betaalbaarheidsdogma valt veel te zeggen: ja, de zorgkosten stijgen, maar ook de bevolking groeit en de behandelingen worden beter. Goede gezondheid is een groot goed en zorg is onze belangrijkste sociale voorziening. En ook, de zorgkosten stegen toch vooral na de invoering van de ‘marktwerking’, die leidde tot eindeloze declaraties en gigantische winsten voor zorgverzekeraars. Maar het politieke frame dat er hoe dan ook bezuinigd móet worden op de zorg, wordt gek genoeg nauwelijks ter discussie gesteld.
Verkeerde bezuinigingen
De vervolgvraag is: waarop moet er dan bezuinigd worden? Logisch lijkt het om te bezuinigen op de o zo machtige farmaceutische industrie die de Nederlandse medicijnen peperduur maakt. Of op de hoge declaraties, veroorzaakt door marktwerking. Bezuinig door dure medische specialisten weer in loondienst te nemen.
Maar nee, het kabinet koos voor de meest onlogische en meest gevaarlijke combinatie van bezuinigingen. Enerzijds wordt er flink gesneden in de zorg aan huis: de thuiszorg, de persoonlijke verzorging en de dagbesteding. Precies op die zorg die de kwaliteit van het leven verhoogd, die zorg die maakt dat mensen thuis kunnen blijven wonen.
Vrienden en familie moeten die zorg aan huis maar opvangen, terwijl mantelzorgers zich steeds vaker overbelast voelen. Anderzijds wordt de toegang tot verpleeg- en verzorgingstehuizen geblokkeerd en wordt in rap tempo het aantal bedden afgebouwd. Tehuizen sluiten en huisartsen krijgen zeer kwetsbare ouderen niet meer geplaatst. Geen wonder dat maar liefst 80% van de Nederlanders zich zorgen maakt over de kwaliteit van de ouderenzorg.
Wijkzorg een illusie?
De gemeentes proberen intussen onder druk van de grote bezuinigingen wijkzorgteams op te zetten. Maar waar Samsom nog mooie woorden sprak over “de wijkzuster terug in de wijk”, is de realiteit anders. Wijkzorgteams blijken vooral grote netwerkorganisaties van de vele, vele zorgaanbieders te worden die vooral met elkaar vergaderen.
‘Keukentafelgesprek’ wordt steeds meer synoniem voor slecht nieuws gesprek. Na een lange vragenlijst (‘zelfredzaamheidsmatrix’) is de conclusie bijna altijd dat minder zorg wordt verleend. En omdat zorgverzekeraars alles willen weten, werd er nog nooit zo veel tijd besteed aan administratie en registratie. ‘De professional’ zou zogenaamd de ruimte moeten krijgen, maar loopt steeds meer aan de leiband van de almachtige zorgverzekeraar.
De ideologie van prikkels, schade en eigen risico
Ondertussen is zorgdomein omgeven met een nieuwe ideologie die wordt samengevat als ‘marktwerking’. Zorgverzekeraars moeten strak inkopen en met de juiste prikkels de zorgkosten drukken. ‘Schade’ (men bedoelt zorg) moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Het eigen risico en de eigen bijdrage werpen barrières op voor de zorg en werken zorgmijding in de hand, maar bovenal zetten ze de solidariteit tussen ziek en gezond onder druk: ziek zijn wordt steeds meer eigen schuld dikke bult.
Red de zorg!
Het kan wel anders. Weg met het betaalbaarheidsdogma! Zorg is geen ‘schade post’. Cliënten zijn geen kostenpost en willen ook niet zo behandeld worden. Principes van marktwerking horen niet in de zorg. Eigen bijdrages en het eigen risico moeten naar beneden, ziek worden is niet eigen schuld dikke bult. Daarnaast moeten we niet bezuinigen op zorg aan huis en preventieve zorg, maar er juist in investeren. Investeren in welzijn levert anderhalf keer zo veel op als dat het kost, en belangrijker: het verbetert de kwaliteit van leven van mensen.
Laat wijkzorgteams samenwerken in kleinschaligere buurten, stop de concurrentie tussen de ontelbare aanbieders. En als we de huisarts en wijkverpleegkundigen als professionals echt zeggenschap willen geven - en niet alleen mooie woorden - dan moeten we af van de ‘afrekenbureaucratie’ van de zorgverzekeraars.
Red de zorg. Demonstreer mee, op 12 september!
Het betaalbaarheidsdogma
“De zorgkosten rijzen de pan uit”, “De zorg wordt onbetaalbaar”. Dat beeld wordt door politici continu in de hoofden van Nederlander geprent. Omdat we te veel zorg ‘consumeren’ betaalt de Nederlander zich blauw aan belastingen en premies, daarom moet er worden bezuinigd, zo is de boodschap.
Over dit betaalbaarheidsdogma valt veel te zeggen: ja, de zorgkosten stijgen, maar ook de bevolking groeit en de behandelingen worden beter. Goede gezondheid is een groot goed en zorg is onze belangrijkste sociale voorziening. En ook, de zorgkosten stegen toch vooral na de invoering van de ‘marktwerking’, die leidde tot eindeloze declaraties en gigantische winsten voor zorgverzekeraars. Maar het politieke frame dat er hoe dan ook bezuinigd móet worden op de zorg, wordt gek genoeg nauwelijks ter discussie gesteld.
Verkeerde bezuinigingen
De vervolgvraag is: waarop moet er dan bezuinigd worden? Logisch lijkt het om te bezuinigen op de o zo machtige farmaceutische industrie die de Nederlandse medicijnen peperduur maakt. Of op de hoge declaraties, veroorzaakt door marktwerking. Bezuinig door dure medische specialisten weer in loondienst te nemen.
Maar nee, het kabinet koos voor de meest onlogische en meest gevaarlijke combinatie van bezuinigingen. Enerzijds wordt er flink gesneden in de zorg aan huis: de thuiszorg, de persoonlijke verzorging en de dagbesteding. Precies op die zorg die de kwaliteit van het leven verhoogd, die zorg die maakt dat mensen thuis kunnen blijven wonen.
Vrienden en familie moeten die zorg aan huis maar opvangen, terwijl mantelzorgers zich steeds vaker overbelast voelen. Anderzijds wordt de toegang tot verpleeg- en verzorgingstehuizen geblokkeerd en wordt in rap tempo het aantal bedden afgebouwd. Tehuizen sluiten en huisartsen krijgen zeer kwetsbare ouderen niet meer geplaatst. Geen wonder dat maar liefst 80% van de Nederlanders zich zorgen maakt over de kwaliteit van de ouderenzorg.
Wijkzorg een illusie?
De gemeentes proberen intussen onder druk van de grote bezuinigingen wijkzorgteams op te zetten. Maar waar Samsom nog mooie woorden sprak over “de wijkzuster terug in de wijk”, is de realiteit anders. Wijkzorgteams blijken vooral grote netwerkorganisaties van de vele, vele zorgaanbieders te worden die vooral met elkaar vergaderen.
‘Keukentafelgesprek’ wordt steeds meer synoniem voor slecht nieuws gesprek. Na een lange vragenlijst (‘zelfredzaamheidsmatrix’) is de conclusie bijna altijd dat minder zorg wordt verleend. En omdat zorgverzekeraars alles willen weten, werd er nog nooit zo veel tijd besteed aan administratie en registratie. ‘De professional’ zou zogenaamd de ruimte moeten krijgen, maar loopt steeds meer aan de leiband van de almachtige zorgverzekeraar.
De ideologie van prikkels, schade en eigen risico
Ondertussen is zorgdomein omgeven met een nieuwe ideologie die wordt samengevat als ‘marktwerking’. Zorgverzekeraars moeten strak inkopen en met de juiste prikkels de zorgkosten drukken. ‘Schade’ (men bedoelt zorg) moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Het eigen risico en de eigen bijdrage werpen barrières op voor de zorg en werken zorgmijding in de hand, maar bovenal zetten ze de solidariteit tussen ziek en gezond onder druk: ziek zijn wordt steeds meer eigen schuld dikke bult.
Red de zorg!
Het kan wel anders. Weg met het betaalbaarheidsdogma! Zorg is geen ‘schade post’. Cliënten zijn geen kostenpost en willen ook niet zo behandeld worden. Principes van marktwerking horen niet in de zorg. Eigen bijdrages en het eigen risico moeten naar beneden, ziek worden is niet eigen schuld dikke bult. Daarnaast moeten we niet bezuinigen op zorg aan huis en preventieve zorg, maar er juist in investeren. Investeren in welzijn levert anderhalf keer zo veel op als dat het kost, en belangrijker: het verbetert de kwaliteit van leven van mensen.
Laat wijkzorgteams samenwerken in kleinschaligere buurten, stop de concurrentie tussen de ontelbare aanbieders. En als we de huisarts en wijkverpleegkundigen als professionals echt zeggenschap willen geven - en niet alleen mooie woorden - dan moeten we af van de ‘afrekenbureaucratie’ van de zorgverzekeraars.
Red de zorg. Demonstreer mee, op 12 september!
RSS Feed
